PEPINGEN – Plechtigheid ter gelegenheid van het verwerven van de Kapel Ter Linden
De statige Onze-Lieve-Vrouwkapel op het gehucht Terlinden pal op de grens van Heikruis met Herfelingen behoort voortaan tot het patrimonium van de gemeente Pepingen. Om het verwerven van dit uniek stuk erfgoed de nodige luister en bekendheid te bezorgen organiseerde het gemeentebestuur ter plekke een passende plechtigheid uiteraard in coronaproof omstandigheden.
De eigendomsoverdracht is te danken aan onderhandelingen met de familie Jolly die van 1893 tot 1940 overigens ook eigenaar was van het kasteel Ter Rijst, ook bekend onder de benaming Terrest en Château Risoir. Ferdinand Joseph Jolly was burggraaf en in 1893 burgemeester van Heikruis. Het kasteel en het patrimonium van Risoir werden aangebracht via zijn huwelijk met Marie-Charlotte de Nieulant et de Pottelsberghe.
Een gul gebaar vanwege de familie Jolly
Burgemeester Eddy Timmermans: “Een gelegenheid als deze kunnen en willen we niettegenstaande de huidige corona-beperkingen niet onopgemerkt laten voorbijgaan. Het gebeurt niet iedere dag dat onze gemeente haar erfgoedpatrimonium ziet groeien met zo een bijzonder monument. Het waren Richard Vanhamme en Jef Deknopper die jaren terug als het ware aan de doopvont stonden van deze eigendomsoverdracht. Deze kapel was al voor een stukje van iedere inwoner van de gemeente maar nu, dankzij het gul gebaar van eigenaar Hubert Jolly, kunnen we als gemeente dit stukje geschiedenis ook vrijwaren en bewaren voor de komende generaties. ‘Erfgoed moet gekoesterd worden’ luidt de boodschap van de overheid. Heel graag willen wij dan ook ons steentje bijdragen om deze site terug de plaats te geven die zij meer dan verdient. Dat zijn we onze nakomelingen beslist verschuldigd”. Het was Ferdinand Jolly die namens zijn 95-jarige oom Hubert Jolly het dankwoord en het gelegenheidsgeschenk van het gemeentebestuur aangeboden kreeg.
Ferdinand Jolly: “Mijn oom Hubert, ikzelf en gans de familie vinden het heel belangrijk dat deze kapel en haar omgeving met hun culturele en historische waarde in goede handen terechtkomen. We kunnen ons perfect vinden in het aangegane engagement van het gemeentebestuur om deze kapel en haar omgeving blijvend mee te laten bijdragen tot de uitstraling van de gemeente Pepingen”.
Beschermd erfgoed
Voor Pepingen betekent de eigendomsoverdracht meteen een flinke uitbreiding van zijn erfgoedpatrimonium. De kapel is gelegen op het hoogste punt (90 meter) van de omringende gemeenten met een bijzonder fraai panoramisch uitzicht op het aansluitend open kouterlandschap. Het is al sinds 2004 dat de site van het kapelhof met de heuvel beplant met winterlinden (Tilia cordata), de Onze-Lieve-Vrouwkapel zelf en de aansluitende kasseibestrating aan de driesprong van de wegen naar Bierk (Rebecq), Heikruis (Pepingen) en Herfelingen (Herne) voorzien is van het label ‘beschermd erfgoed’. Daarnaast is zij ook nog eens gelegen op een steenworp van het onlangs volledig gerestaureerd kasteel Ter Rijst en het gelijknamig domein.
Jos Carlier: “Het betreft alleszins een moeilijk te dateren achthoekige constructie. Volgens sommige bronnen gaat de origine van de kapel terug tot de 11de eeuw. Andere bronnen dan weer vermelden 1626 als oprichtingsdatum van een toenmalige privékapel als aanhangsel van het kasteel Ter Rijst. Zeker is wel dat de kapel na 1691 werd heropgebouwd door Jean-Herman Voëller en midden de 19de eeuw in neogotische stijl werd gerestaureerd. De Terlindenkapel is een huiskapel, een ingerichte ruimte met een gewijd altaar, waaraan een priester de mis kon opdragen. In 1871 werd ze na stormschade hersteld. De huidige gevelcementering dateert wellicht uit deze laat 19de-eeuwse periode. De naam Ter Linden verwijst dan weer naar de aanwezigheid van winterlinden, een boomsoort waaraan van oudsher beschermende eigenschappen werden toegekend”.
Obiits
De Onze-Lieve-Vrouwkapel zelf is een achthoekige constructie met piramidaal dak en voorafgegaan door een rechthoekig portaal. Zij telt twee rondboogvensters voorzien van een geprofileerde druiplijst. Een getraliede houten deur in een korfboogomlijsting verleent toegang tot het interieur met bepleisterde wanden en een houten pseudokruisribgewelf met druiper. De stoffering omvat een houten neogotisch altaar en een twaalftal obiits van leden van de families Huysman, Nieulant en Jolly, de toenmalige heren van Ter Rijst. Een obiit of rouwbord is een zwartgeverfd meestal ruitvormig houten bord met wapenschild van een prominente overledene en met vermelding van de geboorte- en sterfdatum. Waar te nemen data zijn: 1841, 19 dec. 1846, 22 oktober 1873, 4 mei 1848, 21 april 1860. Tussen de wapenschilden op de panelen zijn eveneens mispelbloemen (néphiers) te bespeuren. Die maakten overigens ook deel uit van de heraldiek van de hertogen van Arenberg.
Waardevolle beelden uit de 15de en 16de eeuw met een Onze-Lieve-Vrouwbeeld, een beeld van Saint-Martin en Saint-Adrien werden jammer genoeg in 1965 gestolen. Tot 1992 ging steevast op 15 augustus ook een processie uit van de kerk van Heikruis naar de kapel.
Odette Vermeeren
Een bijzonder dankwoord van de burgemeester ging ook in de richting van Odette Vermeeren. Zij woont op een steenworp van de kapel - weliswaar op het grondgebied van Herfelingen – en staat al jaar en dag in om niet alleen een oogje in het zeil te houden maar ook om de handen uit de mouwen te steken voor een gedegen onderhoud van de kapel. Zo wist zij mee te geven dat zij ooit eigenhandig een altaarkleed maakte. “Het bestaat nog maar het moet wel flink onder handen genomen worden”. Als versiering van het kleed koos Odette voor het borduren van een wel heel toepasselijke tekst ‘ Lievevrouwke ik kom niet om te klagen, niet om te vragen. Enkel om te kunnen dragen al wat komt de volgende dagen’.
De plechtigheid werd afgesloten met het heffen van een coronaproof-glas door de genodigden in het nabijgelegen Terlindenhof.
