TERNAT in de vorige eeuw(en) : De pest en de ziekhuizen

Op de kadasterkaart van Popp uit de 19de eeuw wordt de straat nog Sempststraat genoemd, een vergissing blijkbaar.

Op de grens van Ternat, Wambeek en Lombeek ligt het ziekhuizenveld. Daar werden pestlijders of leprozen afgezonderd van de gezonde gemeenschap. Nog in 1662 woedde de pest te Ternat en maakte er 1511 slachtoffers, ongeveer een vierde van de bevolking. Herman Herpelinck, auteur van enkele werken over de Geschiedenis van Ternat, schreef er naar aanleiding van Allerheiligen een bijdrage over, die je gratis kan bekomen bij Herman Herpelinck <herman.herpelinck@skynet.be>.

Het verlengde van de Kruisstraat - aan de bioboer - dat voor de aanleg van de spoorweg aansloot op de Vianestraat in Overdorp-Wambeek, heette in 1900 nog de Ziekhuizenstraat lezen we in de Geschiedkundige schetsen van Ternat van pastoor Lascabanne en schrijver-archivaris De Bast uit 1902. Zie in Editiepajot Een wandeling door de gemeente in 1902 . Daar, op de grens van de drie gemeenten werden de pestlijders dan ook afgezonderd in hutten of huizen. Vandaar het ziekhuizenveld.

Op de kadasterkaart van Popp uit de 19de eeuw wordt de straat nog Sempststraat genoemd, een vergissing blijkbaar.Zie de kaart van Popp onder historische kaarten op http://www.geopunt.be/

Hieronder een uittreksel uit de Geschiedkundige schetsen van Ternat van pastoor Lascabanne en schrijver-archivaris De Bast uit 1902

Hoofdstuk XIII. De pest. Zlekhuizen. Armbestuur of H. Geesttafel. Liefdadige Instelling der vrouwkens kleederen. Borg der vreemdelingen.

De pest, die wreede kwaal welke de Belgen, terugkomende uit bet heilig land, na de kruisoorlogen hier medebrachten, heelt in ons land gewoed tot in de tweede helft der XVII e eeuw en met lionderdduizenden menschen in het graf of in de smartvolle ellende gesleept. Er zijn dorpen en steden geweest waar de drie vierden der bevolking op eenige maanden uitstierven. Nog in 1662 woedde de pest te Ternath en liet er gruwelijke sporen: op den tijd van zeven maanden telde men 1511 slachtoffers, ongeveer een vierde der bevolking.

Ziekhuizen. In die algemeene rampen bleef de liefdadigheid niet werkeloos. Benevens de gasthuizen en hospitalen die men in vele gemeenten aantrof werden er in die tijden ook afgezonderde hutten of huizen gebouwd om de ongelukkigen te huisivesten die door de ongenadige pest of zoogenaamde e melaatscheid aangetast waren. Die huizen stonden meest allen op afgezonderde plaatsen. Want de melaatschen mochten met de gezonden in geene aanraking komen. Alhier, voor Ternati , Wambeek en Sint Catharina Lombeek zullen dergelijke huizen zeer vroeg bestaan hebben want eene plaats land, thans nog ziekhuizenveld genaamd, staat alzoo aangetekend in de rekeningen van 1600 en 1700 Charel De Leeuw van een plaetseke genoemt de sieckhuizen tegen de steenstraete toebehorende aan de drij huijsarme deser graafschappe, jaerlijks ,, twee guldens. Vijf stuivers zegt de rekening van 1775,

De ligging van dit land beantwoordt volkomenlijk aan de bestemming: afgezonderd, en in het middelpunt der drie parochien die de heerlijkheid uitmaakten .

Heilige Geesttafel. Om in de noodwendigheid der arme menschen te voorzien werd alhier zoals trouwens in alle parochien een armendisch of Heilige Geesttafel ingericht welke onder het beheer van den pastoor stond. Rond het begin der XVI" eeuw ziet men den pastoor overal door de burgerlijke overheden in die taak, even als in vele andere zaken van zedelijk belang, ondersteund en bijgestaan worden.

Langzaamaan ziet men de wethouders mede de belangen der H.Geesttafel waarnemen. Eindelijk, reeds van in 1600 zien wij liet beheer samengesteld uit den pastoor, wethouders en armmeesters ; evenals de kerkmeesters, werden de armmeesters aangesteld ; op voorstel van deen pastoor enen de wethouders werden zij door den slotheer benoemd. Ziehier ene dergelijke akte : De ondergeschreven pastoor ende schepenen der parochie van Ternath presenteeren met alle eerbiedigheyt aan den seer edelen heer Graeve van Crucqenbourg … de naervolgende persoonen om daaruyt te kiesen eenen voor kerkmeester ende eenen voor armmeester

tegen den feestdag van Onze L V Lichtmisse 1780 Worden naar gewoonte opgegeven

• Voor Kerkmeester : I. St aphanus TW NAUW II Johannes HUYGH III. Petrus DE MUNCK

Voor Aemmeester : I. Jan Franscus GOOSSENS II Cornelius GOOSSENS III. Simon VAN HUYNEGHEM

Gesien dese, wij ondergetekende denomineren voor kerkmeester Stephanus De Nauw, ende voor armmeester Jan Franscus Goossens. Actum in ons Hotel binnen Brussel den 28 Januari 1780. Le comte de Crucqenbourg

In de afgelopen jaren verschenen er onder de noemer "Ternat in de vorige eeuwen" verscheidene artikels over de geschiedenis van de gemeente. Die werden nu door de auteur gebundeld in een pdf die online staat. De artikels gaan van de tijd van Nerviërs en Romeinen tot de meer recente geschiedenis.